ผู้เขียน (Authorship)

พระวรสารนักบุญมัทธิวก็เช่นเดียวกับพระวรสารอื่นในพันธสัญญาใหม่ คือไม่มีการระบุชื่อผู้เขียน ปัญหาในกรณีนี้คือ ชื่อของหนังสือมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์หรือไม่ นอกเหนือจากมีหน้าที่หลักๆ ในเชิงเทวศาสตร์ ผู้ที่ไม่วิพากษ์ตีความก็ยังยอมรับคุณค่าของธรรมประเพณีที่ปรากฏชื่อ (Face Value) นี้มาโดยตลอด แต่เมื่อไม่นานมานี้นักวิชาการเชิงวิจารณ์สองสามคนโต้แย้งว่าเอกสารนี้มีผู้เขียนเป็นอัครสาวก โดยมีนักบุญมัทธิวเป็นประจักษ์พยาน ในทางปฏิบัติแล้วนักวิชาการเชิงวิจารณ์ทั้งหลายอาจจะมองว่ามีหลักฐานมากมายที่ขัดแย้งกับการที่เอกสารนี้มีผู้เขียนเป็นอัครสาวกในกรณีดังต่อไปนี้ ได้แก่ (1) พระวรสารไม่ระบุชื่อผู้เขียน การที่บอกว่าอัครสาวกเป็นผู้เขียนเป็นการอ้างที่บุคคลเอามาใช้กับพระวรสาร แต่ในเนื้อหาของพระวรสารไม่มีการอ้างเช่นนั้น กรณีนี้จึงแตกต่างจากจดหมายจากนักบุญเปาโล สารบบที่สอง (Deutero-Pauline Letters) (2) การนำพระวรสารนักบุญมาระโกและเอกสารแหล่ง Q เป็นแหล่งอ้างอิงข้อมูลก็ทำให้เป็นไปได้ยากที่จะยืนยันว่าพระวรสารนี้เป็นคำพยานจากประจักษ์พยาน (3) ภาษากรีกที่อยู่ในพระวรสารนักบุญมัทธิวเป็นภาษาแม่ของผู้เขียนและมีคุณภาพสูงกว่าภาษากรีกที่อยู่ในพระวรสารนักบุญมาระโกซึ่งไม่ค่อยสละสลวยนัก ดูจากสถานที่และภูมิหลังแล้ว ผู้เขียนพระวรสารนักบุญมัทธิวน่าจะมีความรู้ภาษาฮิบรูและอราเมอิก (Aramaic) มากพอที่จะทำงานกับเอกสาร แต่ไม่มีหลักฐานบ่งชี้ว่าท่านใช้สองภาษานี้ได้อย่างคล่องแคล่วหรือไม่ (4) การอ้างอิงถึงอำนาจของอัครสาวกที่เห็นได้ชัดในชื่อของพระวรสาร มีหลักฐานสนับสนุนมากพอว่าเป็นเพราะปัจจัยทางเทวศาสตร์และประวัติศาสตร์ที่ได้กล่าวถึงไปแล้ว (5) หลักฐานที่สนับสนุนว่าผู้เขียนพระวรสารคือนักบุญมัทธิวผู้เป็นคนเก็บภาษี เช่น ลักษณะการเล่าเรื่องแบบใช้ตัวเลขชี้ให้เห็นว่าผู้เขียนเป็นคนเก็บภาษีจึงมีความคล่องแคล่วเรื่องตัวเลข เป็นหลักฐานที่แต่งเติม (Fanciful) และไม่น่าเชื่อถือ จุดเชื่อมต่อที่แท้จริงน่าจะอยู่ที่หนังสือบทอ่านฮักกาดาห์¹⁵ (Haggadic) และงานเขียนที่เป็นงานคัดลอกที่ใช้อธิบายพระคัมภีร์ชาวยิว (Scribal Composition) มีข้อโต้แย้งที่ว่าถ้านักบุญมัทธิวไม่ได้เขียนพระวรสารนี้ขึ้นมาจริงๆ ท่านก็น่าจะเป็นเพียงแค่ตัวละครที่ไม่ค่อยสำคัญในเนื้อเรื่องและชื่อของท่านไม่น่าจะถูกนำมาใช้อ้างว่าเป็นผู้เขียน แต่ข้อโต้แย้งนี้ก็มีจุดอ่อนตรงข้อเท็จจริงที่ว่าทุกตัวละครในศาสนาคริสต์ยุคแรกเริ่ม ไม่ว่าจะมีความสำคัญมากหรือน้อย ล้วนแต่ถูกนำชื่อมาเป็นชื่อของพระวรสารทั้งสิ้น เห็นได้ชัดจากรายชื่อจำนวนมากมายของพระวรสารพันธสัญญาใหม่ที่อยู่นอกสารบบ (NT Apocrypha) อาจสันนิษฐานได้ว่าอัครสาวกมัทธิวเกี่ยวข้องกับเอกสารแหล่ง Q หรือบางส่วนของงานเขียน M เพื่อว่าจะได้เห็นความเชื่อมโยงทางประวัติศาสตร์ที่แท้จริงระหว่างนักบุญมัทธิวและพระวรสาร แม้ว่าจะไม่เกี่ยวข้องกันโดยตรงก็ตาม และที่มีความเป็นไปได้มากกว่านั้นก็คือ การลงความเห็นว่าพระวรสารเป็นของนักบุญมัทธิวเกิดจากเหตุผลที่ว่ามีการเปลี่ยนชื่อ “เลวี” ในพระวรสารนักบุญมาระโก 2:14 ให้เป็น “มัทธิว” ในพระวรสารนักบุญมัทธิว 9:9 และจากนั้นก็มีการระบุตัวตนของผู้ที่ชื่อมัทธิวในพระวรสารนักบุญมาระโก 3:18 ว่าเป็น “คนเก็บภาษี” ในพระวรสารนักบุญมัทธิว 10:3

เพื่อความสะดวก ผู้ศึกษาวิพากษ์จะขอใช้ชื่อตามธรรมเนียมเดิมคือ “มัทธิว” ในการกล่าวถึงผู้เขียนนิรนามของพระวรสารนักบุญมัทธิว แม้ว่าเราจะไม่รู้จักชื่อของท่าน แต่จากเอกสารที่ท่านได้ให้ไว้ เราสามารถสันนิษฐานได้ว่าท่านมีภูมิหลังเป็นชาวยิว แต่เติบโตขึ้นในสังคมชาวกรีก (อาจจะเป็นเมืองอันติโอค) และพูดภาษากรีก พระคัมภีร์ฉบับมาตรฐานของท่าน(ที่ท่านใช้)คือพระคัมภีร์ไบเบิ้ลฉบับเจ็ดสิบ เป็นฉบับเก่าที่มีการแปลเป็นภาษากรีก (The Septuagint LXX) ท่านอาจจะใช้ภาษาฮิบรูได้ดีพอที่จะศึกษาพระคัมภีร์ได้ และรู้ภาษาอราเมอิกมากพอที่จะสื่อสารได้อย่างไม่เป็นทางการ ท่านรู้จักธรรมประเพณีและพิธีการต่างๆ ในศาลาธรรมอย่างดี แต่ไม่เคยได้รับการฝึกอบรมอย่างเป็นทางการตามแบบมาตรฐานของธรรมาจารย์ในศาสนายูดายในยุคแรกเริ่ม ท่านอาจเป็นอาจารย์สอนรูปแบบหนึ่งในชุมชนของท่าน แต่คงยากที่จะหาคำเฉพาะที่ “เป็นทางการ” มาระบุได้ว่าท่านเป็นอาจารย์ผู้สอนประเภทใด ท่านอาจสร้างภาพแทนตัวท่านเองขึ้นมาใน 13:52 ตอนที่กล่าวถึง “ธรรมาจารย์ผู้ที่ได้เรียนรู้ถึงแผ่นดินสวรรค์แล้ว” แต่คำว่า “ธรรมาจารย์” ในที่นี้ไม่ได้มีความหมายในเชิงเทคนิคแต่อย่างใด